Autor: mariusz

15 sierpnia 2018 r. był bardzo ważnym dniem dla środowiska naszego Stowarzyszenia. Mające wówczas uroczystości patriotyczne rozpoczęły się mszą świętą w Sanktuarium Antoniańskim. Po niej licznie zebrani uczestnicy przeszli pod obiekt jasielskiego budynku dawnego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – obecnego kina JDK oraz Miejskiego Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej. Tam, na zewnętrznej ścianie, odsłonięta została tablica upamiętniającą jaślan walczących w latach 1914-1922 o niepodległość Ojczyzny, ufundowana przez Miasto Jasło z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego.
Na zdjęciu tablica upamiętniająca jaślan zasłużonych w walczące o niepodległość Polski (fot. M. Dziedzic).
Odsłonili ją, by zachować w pamięci obecnych i przyszłych pokoleń jaślan bohaterskich lokalnych uczestników działań niepodległościowych: Maria Kurowska – wicemarszałek Województwa Podkarpackiego, Ryszard Pabian – burmistrz Miasta Jasła i Wiesław Hap – prezes SMJiRJ. Poświęcenia tablicy dokonał ksiądz prałat Tadeusz Paszek, proboszcz Parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Jaśle.
W związku z tym ważnym wydarzeniem wplatającym się w jasielskie obchody stulecia odzyskania niepodległości, Wiesław Hap wygłosił okolicznościową przemowę.
Szanowni Państwo, dzisiaj mają miejsce dwa bardzo ważne wydarzenia w życiu lokalnej społeczności Miasta Jasła. Cieszymy się z kolejnej rocznicy „Cudu nad Wisłą”, ale też cieszmy się, że oddajemy tę skromną tablicę ku pamięci tych, którzy walczyli o niepodległość Ojczyzny. Mieszkańcy Jasła i regionu jasielskiego długo czekali na tę niepodległość, bo aż 146 lat. Tyle bowiem czasu minęło od I rozbioru kiedy te tereny trafiły pod zabór austriacki. Przez te blisko półtora wieku z ust mieszkańców Jasła i okolicznych wiosek bardzo często odzywały się słowa modlitwy: „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie”. Nie tylko modlono się, ale przedstawiciele naszego społeczeństwa uczestniczyli prawie we wszystkich zrywach niepodległościowych, które miały miejsce w czasie zaboru austriackiego. Byli tacy, którzy walczyli w powstaniu kościuszkowskim, później powstaniu listopadowym, byli też ci, którzy uczestniczyli w przygotowaniu powstania 1846 roku. Później walczyli za naszą wolność w europejskiej Wiośnie Ludów, m.in. wspierając braci Węgrów w ich powstaniu. Ale największy udział naszych rodaków jasielskich był w powstaniu styczniowym. Jak wiemy, wszystkie te zrywy zakończyły się niepowodzeniem. Sporo uczestników tych zmagań trafiało do więzień, niektórzy składali swoje życie na ołtarzu Ojczyzny, wielu było zsyłanych na Sybir. Ale niektórzy wracali i poprzez systematyczną pracę organiczną wpajali swoim dzieciom i wnukom miłość do Polski. Polski na mapie Europy nie było, ale była w sercach Polaków. Także naszych lokalnych rodaków. Dopiero w latach I wojny światowej, wykorzystując m.in. konflikt naszych państw zaborczych, żołnierze polscy wywalczyli nam wolność. Byli to m.in. Legioniści, Strzelcy, Drużyniacy, Sokoli, członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej, harcerze i żołnierze odrodzonego Wojska Polskiego, którzy już w 1918 roku walczyli o niepodległość. Wiemy doskonale, że jesień 1918 roku nie zamknęła okresu budowy niepodległej i suwerennej Polski, bo jeszcze trzeba było walczyć o granice. Nasi jasielscy rodacy uczestniczyli też w tych  zmaganiach. W źródłach udało się znaleźć informacje, że przedstawiciele naszego środowiska bili się w powstaniu wielkopolskim, trzech powstaniach śląskich, w walce z Ukraińcami o wschodnią granicę i przede wszystkim to, co dzisiaj czcimy, czyli w bitwie warszawskiej. Walczyli przeciwko zarazie bolszewickiej, która chciała zniszczyć dopiero co narodzoną Polskę. Ktoś może zapytać: Dlaczego ta tablica pojawia się w tym miejscu? Sokolnia jasielska to było miejsce, w którym tętniło życie patriotyczne i narodowe jaślan przez wiele dziesięcioleci, szczególnie na przełomie XIX i XX w., kiedy oczekiwano na niepodległość. Tu była siedziba Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. To tu zbierali się pierwsi skauci – harcerze jasielscy, to tu odbywały się wszelkiego typu uroczystości patriotyczne. To tu wreszcie, w listopadzie 1918 roku, kiedy najpierw była msza dziękczynna w kaplicy gimnazjalnej, później tu wszyscy zebrali się, żeby radować się w ramach uroczystej akademii. Szanowni Państwo! Tablica powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, ale wielki ukłon kieruję w stronę samorządu miejskiego na czele z Panem Burmistrzem Ryszardem Pabianem, że udało się to zamierzenie zrealizować właśnie w tym szczególnym roku. Szanowni Państwo! Cześć i chwała bohaterom, tym imiennym i bezimiennym, którzy są podmiotem na tej tablicy!
Treść napisu widocznego na jasielskiej tablicy została przygotowana przez Wiesława Hapa i Zdzisława Świstaka – historyków i regionalistów ze SMJiRJ, następnie została uzgodniona, uzupełniona i zaakceptowana przez specjalny zespół powołany przez burmistrza Miasta Jasła. Zgodnie z prawem prezes SMJiRJ przesłał jej treść do Instytutu Pamięci Narodowej,  który również wyraził pozytywną opinię. Następnie wzór graficzny tablicy zaprojektował wiceprezes SMJiRJ – architekt Andrzej Gawlewicz,  a wykonał inny członek stowarzyszenia – artysta rzeźbiarz Bogdan Samborski.
Po uroczystości przed nową tablicą pamięci, uczestnicy zgromadzenia patriotycznego udali się tradycyjnie do parku miejskiego, przed Grób Nieznanego Żołnierza. Po hymnie państwowym, Apel Pamięci Oręża Polskiego przeprowadził z drużyną sztandarową jasielskiego Hufca ZHP hm. Wiesław Hap. Następnie nastąpiło składanie kwiatów na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza. Złożyli je przedstawiciele władz samorządowych województwa, miasta, powiatu, jasielskich parlamentarzystów, kombatantów, służb mundurowych, żołnierzy Wojska Polskiego, stowarzyszeń i organizacji oraz instytucji. Z kolei delegacja kosynierów z Cieklina i Bieździedzy swoją wiązankę kwiatów złożyła pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki. Po tych wydarzeniach  przemówienie wygłosił burmistrz Miasta Jasła Ryszard Pabian.
Oprócz wymienionych delegacji i mieszkańców Jasła, w uroczystościach uczestniczyli także: Miejsko – Kolejowa Orkiestra Dęta, kosynierzy z Cieklina i Bieździedzy, strzelcy z Trzcinicy, harcerze z Hufca Jasło, głównie ze 139. DH „Lisy”, oraz poczty sztandarowe, m.in. Policji, Państwowej Straży Pożarnej i miejskich placówek oświatowych. Organizatorami tegorocznych obchodów Święta Wojska Polskiego byli: Miasto Jasło, Wojskowa Komenda Uzupełnień w Jaśle i Zarząd Powiatowy Ligi Obrony Kraju w Jaśle.
/dr/
Autorką fotografii poniższej galerii jest J. Steliga.

W piątkowy wieczór 3 sierpnia, w 75. rocznicę uwolnienia więźniów w Jaśle, które miało miejsce nocą z 5 na 6 sierpnia 1943 r., odbył się VI Jasielski Marsz Wolności ku czci uczestników i ofiar tej akcji pod kryptonimem „Pensjonat”. Jego organizatorami byli: Miasto Jasło, Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Komenda Hufca ZHP w Jaśle i 139. DH „Lisy” z Jaśle. Patronat nad marszem objęli: jedyny żyjący uczestnik akcji, płk Stanisław Dąbrowa-Kostka i burmistrz Miasta Jasła Ryszard Pabian.
Uczestnicy marszu zebrali się o godz. 20.00 przed jasielskim pomnikiem Armii Krajowej. Wśród nich znaleźli się m.in.: przedstawiciele samorządu miejskiego, członkowie zarządu SMJiRJ, komendy Hufca ZHP w Jaśle oraz mieszkańcy Jasła i okolic. Po wysłuchaniu Hymnu Polskiego Państwa Podziemnego, wszystkich zebranych powitał przewodniczący zgromadzenia Wiesław Hap – prezes SMJiRJ, historyk, regionalista i harcmistrz. Przybliżył genezę i ideę tego patriotycznego spotkania oraz poprowadził jego całość.
Następnie druh Marcin Grabek odczytał przywieziony przez W. Hapa list skierowany do zebranych przez płka Stanisława Dąbrowę-Kostkę o następującej treści: „Moi Drodzy jasielscy Przyjaciele! Już od sześciu lat jestem duchem i sercem z Wami podczas tego pięknego wydarzenia patriotycznego.  Nie mogę być ciałem, ze względu na wiek i stan zdrowia. Ale zapewniam Was, że jest mi cieplej i lżej na sercu, kiedy wiem, że i Wy, tu i teraz,  jesteście ze mną i pamiętacie o moich świętej pamięci kolegach – uczestnikach akcji „Pensjonat”. Słowa uznania kieruję do organizatorów Marszu na czele z Panem Prezesem Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu, Harcmistrzem Wiesławem Hapem, do władz Miasta Jasła z Panem Burmistrzem Ryszardem Pabianem, do Komendy Hufca ZHP w Jaśle, do Harcerek, Harcerzy, Instruktorów, Duchownych z parafii w Jaśle – Żółkowie i członków Zarządu Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. Kieruję słowa szacunku do każdej i każdego z Was – od najmłodszych do najstarszych – którzy znajdujecie czas i wewnętrzną potrzebę, by być dziś razem. Jeśli są wśród Was członkowie Koła Światowego Związku Żołnierzy AK to również serdecznie ich pozdrawiam. Ani ja, ani moi nieżyjący już współtowarzysze broni, nigdy nie uważaliśmy się za bohaterów. Służyliśmy Ojczyźnie i walczyliśmy będąc wiernym naszym wartościom oraz słowom przysięgi żołnierskiej. Tak też było z naszym udziałem w akcji „Pensjonat”. Byliśmy szczęśliwi, że byliśmy w stanie wykonać rozkaz przełożonych i że dzięki niej udało się wyrwać z rąk Niemców tak dużą grupę ludzi. Moi Drodzy, jestem Wam bardzo wdzięczny za to, że przypominacie tamte wojenne wydarzenia i ludzi. Pamiętajcie nie tylko o uczestnikach akcji, ale także i o tych wspaniałych Polakach, którzy nam pomagali, a później zapłacili za to swoim życiem. Mam tu na myśli głównie członków bohaterskiej Rodziny Madejewskich i drugiego z braci Magurów – Jana. Moi Jasielscy Przyjaciele, zanim znów wyruszycie w drogę trasą naszego odskoku, pozwólcie, że jeszcze raz podziękuję Wam za Waszą pamięć, współczesny patriotyzm i za to, że kochacie swoją Ojczyznę. Życzę Wam wszystkiego co najlepsze  i z głębi serca pozdrawiam z Krakowa. Płk Stanisław Dąbrowa – Kostka”
W dalszej części spotkania harcerki i harcerze przypomnieli postacie szóstki uczestników akcji w oparciu o ich notki biograficzne przygotowane przez Wiesława Hapa. Informacji o każdej z postaci towarzyszył jej portret autorstwa Piotra Hudymy.  Następnie zebrani wysłuchali piosenki „Chłopaki od Korczaka” w jego wykonaniu. Po zakończeniu tego słowno-muzycznego montażu pod pomnikiem AK, ruszył patriotyczny przemarsz trasą, jaką w sierpniową deszczową noc przed 75. laty przebyli więźniowie wraz  z ich wyzwolicielami. Za instruktorem ZHP niosącym flagę państwową szli harcerze jasielskiego Hufca z zapalonymi pochodniami oraz  pozostali uczestnicy. Przeszli przez Górkę Klasztorną na plac przy kościele parafialnym na osiedlu Żółków. Tam też z udziałem miejscowych mieszkańców odbyła się ostatnia część marszu. Po przywitaniu biorących w nim udział osób przez proboszcza ks. Jana Reczka i byłego proboszcza –  ks. Jana Gibałę, po wspólnej modlitwie w intencji bohaterów „Pensjonatu”, uwolnionych w nim więźniów i późniejszych ofiar, rozpalone zostało ognisko. Uczynili to wraz z przewodniczącym zgromadzenia: ks. proboszcz Jan Reczek, ks. emeryt Jan Gibała, przewodniczący RMJ Henryk Rak, sekretarz Miasta Jasła Paweł Rzońca, pwd. Magdalena Kamińska-Chudy oraz Andrzej Dybaś – radny RMJ z Jasła-Żółkowa, były przewodniczący RMJ.
Następnie Wiesław Hap odczytał „Apel uczestników VI Jasielskiego Marszu Wolności”:   „Spotkaliśmy się dziś po raz kolejny w ramach obchodów 75. rocznicy słynnej akcji uwolnienia więźniów w Jaśle przez żołnierzy Kedywu Armii Krajowej pod kryptonimem „Pensjonat”. W ten sposób, spontaniczny, z własnego wyboru i z potrzeby serca,  dajemy wyraz naszej pamięci o tych, którzy walczyli o niepodległą i wolną Polskę. Uczestnictwo       w tym szóstym już Jasielskim Marszu Wolności jest dowodem naszego patriotyzmu oraz pamięci i szacunku dla przeszłości. Jesteśmy tu, aby swoją obecnością zaświadczyć o naszej wierności wartościom narodowym, religijnym i patriotycznym. Nie chcemy, aby słowa: „Bóg, Honor, Ojczyzna” były tylko pięknymi hasłami. Pochylamy czoła przed weteranami Armii Krajowej. Powracamy do czasów wojny  i okupacji, do dni kiedy mimo to, że byliśmy w niewoli hitlerowskiej, to byli wówczas ludzie dla których najważniejszym przesłaniem była walka o wolność i niepodległość. Nie wahali się oni położyć na szali tych wartości własnego życia. Oddajemy też pamięć i szacunek tym wszystkim, którzy za cenę wolności ginęli z bronią w ręku i w wyniku polityki zagłady naszych okupantów tylko za to, że byli Polakami. Ma to szczególny wyraz w roku,  w którym obchodzimy setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Święty Jan Paweł II, syn polskiej ziemi,  powiedział kiedyś, że „wolność trzeba stale zdobywać, nie można jej tylko posiadać”. My możemy do tych słów dodać, że wolności należy  strzec, przypominać o jej zagrożeniach oraz pamiętać o tych, którzy o nią walczyli. Jako mieszkańcy Jasła, miasta tak straszliwie zniszczonego przez niemieckiego okupanta do apelowania o to mamy nie tylko prawo, ale i moralny obowiązek!    Uczestnicy VI Jasielskiego Marszu Wolności, Jasło, 3 sierpnia 2018 r.”
Głos zabrał również Jan Stachyrak z Korczyny, syn i wnuk uwolnionych w trakcie akcji „Pensjonat” więźniarek. Stwierdził m.in.: „Dzięki temu, że moja mama została oswobodzona w akcji mogłem urodzić się ja. Kiedy przyszedłem na świat, mama miała 32 lata, babcia 52. Znalazły się w więzieniu w wyniku obławy, którą gestapo przeprowadziło w Białobrzegach, dzielnicy Krosna. Był tam sąsiad, który skrzętnie obserwował działalność ludzi związanych    z partyzantką oraz formacjami wojskowymi zbrojnego podziemia niepodległościowego. Gdyby nie akcja „Pensjonat” najprawdopodobniej z więzienia obie już by nie wróciły. Skończyłyby zapewne w wykopanej przez siebie mogile w lesie warzyckim po rozstrzelaniu lub w obozie”.
Przy ognisku odśpiewano kilkanaście pieśni patriotycznych, żołnierskich, partyzanckich oraz religijnych. Spotkanie zakończyło się zawiązaniem harcerskiego kręgu i wzajemnym przekazaniem sobie przez współtworzące go osoby, uściskiem dłoni, „iskierki przyjaźni i wolności”, którą przekazała druhna pwd. Anna Śliwa. Uczestnicy marszu, po otrzymaniu błogosławieństwa od proboszcza parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Jaśle po godzinie 22. udali się do swoich domów. Organizatorzy serdecznie dziękują duchownym z Jasła-Żółkowa, podinspektorowi Mateuszowi Smyce z UM w Jaśle za pomoc organizacyjną, pracownikom JDK za nagłośnienie, służbom Komendy Powiatowej Policji, Straży Miejskiej i Straży Ochrony Kolei i OSP w Żółkowie za zabezpieczenie przejścia, lokalnym mediom za oprawę medialną, a wszystkim uczestnikom za udział i za współtworzenie wspaniałej patriotycznej atmosfery.
W związku z wydaniem z pomocą Miasta Jasła w formie papierowej w niewielkim nakładzie komiksu Piotra Hudymy poświęconej akcji „Pensjonat” organizatorzy VI JMW ogłaszają konkurs jej poświęcony. Wśród uczestników zostaną rozlosowane egzemplarze tego komiksu. Chcąc go zdobyć, należy drogą elektroniczną do 15 sierpnia b.r. na adres: wiehap@wp.pl  wysłać odpowiedzi na trzy pytania: 1. Z jakiego miasta do Jasła przybyła trójka uczestników akcji – „Boruta”, „Żbik” i „Dąbrowa” ?  2. Jak nazywał się strażnik jasielskiego więzienia, który wziął w niej bezpośredni udział?   3. Kto z członków zespołu przeprowadzającego akcję po dotarciu do zagajnika koło Żółkowa powrócił nocą do Jasła?
/SMJiRJ/
Relacja fotograficzna Roberta Michałowskiego:

W piątek 3 sierpnia 2018 r., na dwa dni przed 75. rocznicą akcji uwolnienia więźniów w Jaśle, o godzinie 20.00 pod pomnikiem AK (obok budynku sądu) rozpocznie się VI Jasielski Marsz Wolności ku czci uczestników i ofiar „Pensjonatu”.
Jego organizatorami są: Miasto Jasło, Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Komenda Hufca ZHP   w Jaśle oraz 139. Drużyna Harcerska „Lisy” przy współpracy z Parafią pw. NSPJ i NSNMP w Jaśle – Żółkowie.
Po części „słowno-muzycznej” oraz odczytaniu listu od jedynego żyjącego uczestnika akcji, płka Stanisława Dąbrowy-Kostki, w towarzystwie zapalonych pochodni  ok. 20.30 zebrani wyruszą trasą „odskoku” uczestników akcji w kierunku Żółkowa, by tam (ok. 21.15) na placu przed kościołem zapalić symboliczny ogień pamięci, odczytać okolicznościowy apel i odśpiewać ze specjalnie przygotowanych śpiewników kilka pieśni żołnierskich i partyzanckich.
Marsz zakończy się ok. godziny 22.00, po czym uczestnicy na własną rękę powrócą do domów. Za udział, a szczególnie za powrót, osób niepełnoletnich organizatorzy nie biorą odpowiedzialności. Powinny być one pod opieką rodziców, dziadków, nauczycieli, instruktorów harcerskich lub innych upoważnionych przez rodziców pełnoletnich opiekunów. Mile widziane i wskazane są pochodnie lub świece (lampiony) oraz chorągiewki lub niewielkie flagi w barwach narodowych.
Organizatorzy