Kategoria: Ciekawe książki

Chcesz sprawdzić, kto zamieszkiwał Twoją miejscowość osiem pokoleń wstecz? Interesuje Cię genealogia lub historia lokalna? To opracowanie da Ci wiele cennych informacji i wskaże najważniejsze źródła. Właśnie światło dzienne ujrzał tom pierwszy Indeksu właścicieli i użytkowników nieruchomości cyrkułu dukielskiego w latach 1785-1789. W tym ponad 800-stronicowym tomie znajdują się dane o miastach i wsiach obszaru od Biecza po Krosno, od Karpat aż po Czudec. Obejmują te z nich, które zaczynają się na litery od „A” do „Ł”.

Jakiego obszaru „Indeks” dotyczy?

Tak szeroki obszar wchodził kiedyś w skład cyrkułu, inaczej obwodu, dukielskiego. Ta jednostka administracyjna została utworzona, po zajęciu tych ziem w ramach pierwszego rozbioru przez Austrię. Aby lepiej poznać zagarnięte terytorium, a dzięki temu skuteczniej zbierać podatki, w latach 1785-1789 przeprowadzony został szczegółowy spis utworzonego przez Habsburgów Królestwa Galicji i Lodomerii. Stało się to na polecenie cesarza Józefa II, stąd spis nazwano „Metryką Józefińską”.

Następcą dukielskiego był cyrkuł jasielski. W 1791 r., czyli w dwa lata po zakończeniu spisów metrykalnych, przeniesiono siedzibę urzędu w bardziej dogodne miejsce. W czasie spisu obejmował on całość obecnego powiatu jasielskiego oraz gorlicki (bez Bobowej i okolic) i strzyżowski, blisko połowę krośnieńskiego (z Krosnem) oraz fragmenty innych powiatów: tarnowskiego (Szerzyny), dębickiego (Brzostek), rzeszowskiego (Błażowa) i brzozowskiego (Barycz).

Zawartość

O zawartości dzieła niech zaświadczą liczby. „Indeks” ma być wydawnictwem dwutomowym. Pierwszy, obejmujący miejscowości, których nazwy zaczynają się od litery „A” do litery „Ł”, zawiera dane o 201 miastach i wsiach oraz nazwiska ponad 13 tys. osób!

Układ pracy jest bardzo przejrzysty. Część właściwa poprzedzona została obszernym wstępem w języku polski oraz angielskim, co ułatwi poszukiwania naszym rodakom z innych krajów, poszukujących tutaj swoich korzeni. We wstępie szczegółowo omówiono w nim cztery zagadnienia: zakres merytoryczny indeksu, zasady jego opracowania, a także charakterystyka cyrkułu dukielskiego oraz samej metodyki prowadzenia spisów i opracowania „Metryki” przez komisje spisowe.

Zasadnicza część „Indeksu właścicieli i użytkowników” została przedstawiona w porządku alfabetycznym. Opis każdej miejscowości składa się z kilku elementów. Najpierw zamieszczono dane ogólne, po określeniu miejscowości wskazana jest nazwa gminy katastralnej, przynależność dominialna i parafialna, liczby domów i ludności, nazwa właściciela oraz daty skrajne przeprowadzenia spisu. Istotnym walorem jest tu wskazanie źródeł tych informacji. Umieszczone one zostały bezpośrednio pod tekstem w przypisach. Autor podał w nich tytuły opracowań historycznych oraz wskazał lokalizację w archiwach. Następnie przedstawione zostały nazwiska i funkcje osób wchodzących w skład komisji pomiarowej. Podano nazwiska urzędników, ale też uczestniczących w pracach reprezentantów miejscowości: burmistrzów, wójtów wsi, przysiężnych itp. Dalej, wyszczególnione zostały budynki użytkowe istniejące w danej miejscowości. Po tych informacjach, w porządku alfabetycznym, podano nazwiska władających nieruchomościami, ze wskazaniem nr domu, niekiedy zamieszczając dodatkowe informacje.

Bardzo pomocne dodatki

Cenną pomocą dla korzystających z „Indeksu” są mapy, które umieszczone zostały na wewnętrznej stronie okładki. Pierwsza z nich przedstawia podział administracyjny zachodniej części Galicji, druga – przybliża kształt cyrkułu dukielskiego. Wykorzystana tu została mapa prowincji, wydana w 1832 r., dostosowana do stanu z lat 80. poprzedniego stulecia. Opracowanie uzupełnia znajdujący się na końcu dodatkowy indeks nazwisk w porządku alfabetycznym, ułatwiający odnalezienie miejscowości, w której zlokalizowane zostało interesujące nazwisko.

Podstawową jednostką administracyjną najniższego szczebla, w czasie tworzenia „Metryki” pozostawały obszary stanowiące posiadłość jednego właściciela. Nazywano je dominiami lub państwami i miały przeróżny zasięg terytorialny, uzależniony głównie od wcześniejszych podziałów dziedzicznych. Niektóre obejmowały zaledwie jedną wieś, inne stanowiły rozległe klucze z kilkoma nawet eksklawami. Dla korzystającego z książki pomocny będzie zamieszczony w niej „Indeks dominiów cyrkułu”. Ma on formę tabelaryczną, zawierającą 7 rubryk. Badaczom dziejów szlachty ułatwi szacowanie zamożności posesjonatów, natomiast tym, którzy interesują się historią danej miejscowości, m. in. wskaże jakie osady dzieliły wspólne losy w jednym dominium oraz jaki był ich potencjał ludnościowy.

Oprawa jaką zyskał „Indeks” stanowi jego dodatkowy atut. Został on starannie przygotowany w zakresie edytorskim, zadbano też o komfort użytkowania. Korzystanie z tego rodzaju książki polegać będzie przecież na bardzo częstym przerzucaniu kart. Książka ma solidne wykonanie, jest szyta nićmi, oprawiona w twardą okładkę, co zapewnia odpowiednią trwałość.

Nie tylko dla genealogów

„Indeks” opracowany został przede wszystkim do wykorzystania w poszukiwaniach genealogicznych. Niemniej jednak, stanowić on będzie bardzo ważną pozycję w biblioteczce badacza dziejów regionu. Historykom zainteresowanym poszczególnymi miejscowościami wskaże kwestie demograficzne, przynależności do struktur administracyjnych oraz główne źródła, kierunkujące do dalszych badań. Książka rozbudzi niewątpliwie ciekawość samymi metrykami austriackimi jako niezwykle cennym materiałem w odkrywaniu warunków funkcjonowania małych społeczności na ziemiach polskich w XVIII i XIX w. Warto podkreślić, że spisy dając obraz danego terenu w latach 80. XVIII stulecia, w dużej mierze wskazują również na sytuację społeczno-gospodarczą w ostatniej fazie rządów przed upadkiem Rzeczypospolitej szlacheckiej. Ponadto, w porównaniu z kolejnymi metrykami przeprowadzonymi w latach 20. i w połowie XIX dają świetny materiał porównawczy ukazujący dalszy rozwój.

Pozwolę sobie jeszcze dodać, że „Metryki Józefińskie” stanowią bardzo bogate źródło informacji o wspólnotach lokalnych tamtych czasów. Zawarto w nich m. in. opisy granic wsi, nazwiska gospodarzy, areały poszczególnych pól, rodzajów upraw i ich dochodowość. Znajdują się tam różne zestawienia dla celów podatkowych. Objętość dokumentacji dla jednej wsi często przekracza 100 stron.

Słowo o Autorze i metodach jego pracy

Autorem opracowania jest Daniel Krzysztof Nowak, prawnik i historyk, od lat specjalizujący się w historii gospodarczej Galicji, w czasie przed uzyskaniem autonomii. Bogactwo treści „Indeksu” świadczy o wyjątkowo dużym wkładzie pracy w jego powstanie. Przygotowanie spisu wymagało pozyskania metryki każdej miejscowości, ich analizy, a często dodatkowych weryfikacji, w oparciu o inne źródła. Wspomnieć należy, że „Metryka Józefińska” sporządzana była w języku polskim i niemieckim, a zapisywana piórem przez urzędników. Nazwiska notowane były „ze słyszenia”, a dotyczyły osób różnorakiej narodowości. Rozstrzygnięcie co do ostatecznego brzmienia danego nazwiska (jak również imienia) wymagało niekiedy dodatkowych badań, na przykład poszukiwań i analiz innych spisów. Warto też wspomnieć o tym, że był to czas powstawania nazwisk, do ich brzmienia nie przywiązywano wówczas jeszcze tak dużej wagi. Niewątpliwie więc jakości tej pracy sprzyjało bogate doświadczenie Autora, od lat zajmującego się katastrami galicyjskimi i korzystającego z całej gamy źródeł archiwalnych oraz opracowań specjalistycznych. Należy też podkreślić, że spisy, na bazie których powstał „Indeks”, zostały pozyskane poza granicami kraju. Stanowią one zasób Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie. Tym samym Autor dzieli się z czytelnikiem częściowymi wynikami długoletniej pracy badawczej.

Na fotografii: autor „Indeksu” Daniel Krzysztof Nowak

Postulat

Na zakończenie apel do Autora „Indeksu” o pilne opracowanie tomu drugiego. Dla dobra nauki, ale też zaspokojenia ciekawości pasjonatów. Zainteresowanym historią i genealogią miejscowości przynależnych do dawnego cyrkułu dukielskiego, których nazwy zaczynają się na litery od „M” do „Ż”, każdy miesiąc oczekiwania z pewnością będzie się niepomiernie dłużył. Dzieło – nie waham się użyć tego określenia – którego tytuł jest zupełnie nie do użytku codziennego, z uwagi, tak na bogactwo treści i jak też jego naukową wagę, proponuję już od dziś nazywać po prostu „Indeksem Nowaka”.

Mariusz Skiba

---

Podstawowe dane o książce

Daniel Krzysztof Nowak

Indeks właścicieli i użytkowników nieruchomości cyrkułu dukielskiego w latach 1785-1789 na podstawie Metryki Józefińskiej. Tom 1. Miejscowości Cyrkułu dukielskiego A-Ł

Wydawnictwo Ruthenus, Krosno 2019

Recenzent: dr hab. Tomasz Nowicki, prof. KUL

Skład: Katarzyna Chochołek

Projekt okładki: Jakub Niedziela

Objętość 839 stron, oprawa twarda

 

Końcem grudnia 2018 r. na rynku wydawniczym pojawił się IX tom „Rocznika Jasielskiego” – dzieło zespołu redakcyjnego Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego pod redakcją prezesa Wiesława Hapa.
W rozdziale „Artykuły” możemy zapoznać się z tekstami: Wiesława Hapa – „Jaślanie i mieszkańcy Jasielszczyzny w powstaniu węgierskim i w powstaniu styczniowym” oraz „Stulecie Związku Harcerstwa Polskiego w Jasielskiem”  , Zdzisława Świstaka  – „Z kart historii I LO i kaplicy gimnazjalnej” oraz Stanisława Fryca – „Akrobaci z Jasła”.
W części „Wspomnienia” znajduje się sentymentalna podróż do przeszłości pióra  dr Barbary Folty – „Jasło – to będą w przyszłości polskie Ateny” i  artykuł Henryka Zycha „Wspomnienia o jaślaninie Stanisławie Proniu”.  W rozdziale „Sylwetki” Henryk Zych  przypomina postać „Dra Stanisława Kadyiego”, a autorami kolejnych opisów biograficznych są: Zbigniew Dranka  – „Skąd w Jaśle ulica Baczyńskiego?”,  Jakub Hap  – „Zdzisław Truskolaski – malarz i Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”, Sylwester Wilk  – „Tu przeżyłem czas przełomu – ks. dr Stanisław Marczak: kapłan – duszpasterz – katecheta – kapelan”, a Jakub Okulski – „Nadkomisarz SG, major WP Edward Okulski ps. Wacław”.
W dalszej części „Rocznika Jasielskiego”, w rozdziale „Źródła”, możemy zapoznać się z tekstem Zbigniewa Dranki – „Stare jasielskie pocztówki” poświęcony zbiorom Jerzego Rucińskiego. W kolejnym dziale publikacji „Miejsca  i obiekty związane z Jasłem” warto poznać  dzieje „Jasielskiego ratusza” pióra Felicji Jałosińskiej i statku m/s „Jasło” na morzach świata” opisanego przez Małgorzatę Kłosowicz. W ramach rozdziału „Działalność Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego” Łucja Filipek przypomina „Dzieje Turnieju Wiedzy o Jaśle i Turnieju Wiedzy o Regionie Jasielskim”, a na końcu Jacek Nawrocki prezentuje „Kalendarium ważniejszych wydarzeń z życia Jasła od 2006 do 2013 roku”.
Wydawnictwo ukazało się przy wsparciu finansowym Miasta Jasła. Można je nabyć w księgarni „U Jacka” lub w cenie promocyjnej w biurze SMJiRJ przy ul. Śniadeckich 15 – obok stadionu „Czarnych” (tel. 505 661 224).
Jak mówi Wiesław Hap – prezes Stowarzyszenia: „Rocznik Jasielski” jest wydawnictwem ciągłym. Jego I tom ukazał się w 1969 r. Od tego czasu ukazuje się niesystematycznie, zawiera artykuły naukowe i popularnonaukowe – opracowania, biografie, wspomnienia, reportaże, sprawozdania, materiały źródłowe, kalendaria – z zakresu zagadnień historycznych, kulturalnych,  społecznych i gospodarczych Jasła oraz Jasielszczyzny.
/pz/
 
 

Rok jubileuszu stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości był doskonałym powodem, że na rynku wydawniczym pojawiła się publikacja pod redakcją Wiesława Hapa, Felicji Jałosińskiej i Zdzisława Świstaka pod tytułem „Jasielska droga do niepodległej Polski”  (1768-1922), wydana przez Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego.
Oprócz wspomnianych na wstępie, autorami artykułów jest jeszcze kilkoro innych historyków i regionalistów związanych z Jasłem i regionem. W książce zawartych jest osiemnaście rozdziałów. Oto ich tytuły i autorzy: Udział jaślan i mieszkańców Jasielszczyzny w powstaniach narodowych w latach 1768-1864 oraz w działaniach niepodległościowych do 1914 r. (W. Hap); Jasielskie gimnazjum kuźnią dążeń niepodległościowych (Z. Świstak); Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Jaśle (K. Krzyżanowski i Z. Świstak); Polska Organizacja Wojskowa (Z. Świstak); Związek Strzelecki (F. Jałosińska, Z. Świstak); Drużyny Bartoszowe w Jasielskiem (M. Wieliczko); Przebieg I wojny światowej na terenie Jasielszczyzny (W. Hap); Bój pod Firlejówką (K. Krajewski); Rola jasielskich ziemian w walce o niepodległość Polski (A. Dacyl); Udział harcerzy z terenu Jasielszczyzny w rozwój ducha narodowego w okresie autonomii galicyjskiej i w walce o niepodległość Polski( W. Hap), Dębowiec na drodze do niepodległej Polski w latach 1772-1922 (M. Gałka); Kołaczyce na drodze do niepodległej Polski (M. Salacha); Narodziny niepodległej II RP (W. Hap); Miejsca upamiętniające walkę jaślan i mieszkańców powiatu o niepodległość Polski (W. Hap); Cmentarze I wojny światowej w Jasielskiem (W. Hap, F. Jałosińska); Wkład naszych lokalnych rodaków w walkę o niepodległość w latach 1914-1922 (W. Hap); Torowali drogę do niepodległości (Z. Świstak); Niepodległe Jasło 1918-2018. Miasto w stulecie niepodległości Polski (Z. Dranka).
Publikacja jest starannie wydana, w twardej oprawie, posiada wiele archiwalnych i współczesnych, w części dotychczas nieznanych, fotografii. Ze względu na tegoroczną rocznicę stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, limitowaną liczbę egzemplarzy i bardzo atrakcyjną cenę, wydawnictwo powinno cieszyć się powodzeniem. Może być  dobrym prezentem na zbliżające się święta. Można ją nabyć w księgarni  „U Jacka” oraz w siedzibie SMJiRJ przy ul. Śniadeckich 15 – obok stadionu „Czarnych” (po cenie promocyjnej – tel. 505 661 224).
Jak możemy przeczytać we wstępie książki: „Mieszkający pod Jasłem, w Roztokach, Jan Rozpara – hallerczyk, kapral II Brygady Legionów – (dziadek W. Hapa) wspominał, że dane mu było w tamtych czasach uczestniczyć w czymś bardzo ważnym. Był wdzięczny Bogu i losowi za to, że jako maleńki trybik polskich sił zbrojnych mógł dołożyć osobistą cegiełkę do tego czynu, czym było wielkie dzieło niepodległości Ojczyzny. Z kolei jaślanin, Wojciech Świstak (ojciec Z. Świstaka), członek Polskiej Organizacji Wojskowej, w „Księdze Pamiątkowej Dziesięciolecia Polski Odrodzonej 1918-1928” napisał: „ Pragnąłbym, by ta księga była jak najdłuższą pamiątką wielkich wydarzeń dziejowych. Niech świadczy naszym dzieciom o zmaganiach i wysiłkach, które przeżywaliśmy w walce o byt i chwałę Ojczyzny”.
Autorzy i Wydawca mają nadzieję, że to wydawnictwo przyczyni się do utrwalenia i przekazania obecnym i przyszłym pokoleniom wiedzy o naszym lokalnym wkładzie w walce o wolną Polskę oraz o ludziach, którzy w niej uczestniczyli.
SMJiRJ

Nie da się zatrzymać czasu. Chyba, że na albumowej fotografii. Tylko tam daje się zatrzymać chwilę, wydarzenie  i ludzi, których za moment może już nie będzie…
Na rynku wydawniczym pojawił się bardzo interesujący album wydany przez Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego – „Jasło dawne – zniszczone – odbudowane – współczesne.” pod redakcją Felicji Jałosińskiej. Zespół redakcyjny, do którego obok niej weszli Wiesław Hap, Józef Laskowski i Mariusz Świątek, podzielił publikację na kilka części. Pierwsza to przybliżenie przez Felicję Jałosińską – wiceprezesa SMJiRJ – genezy i istoty powstania tego albumu, część druga to tekst autorstwa Wiesława Hapa – historyka  i regionalisty oraz prezesa SMJiRJ, przedstawiający zarys dziejów Jasła. Kolejne cztery główne części  wydawnictwa  ukazują zawarte w tytule okresy historii miasta i skupiają się już na samych fotografiach i ich opisach. Kompletowane przez Felicję Jałosińską przez wiele lat fotografie były konsultowane m.in. z  Mieczysławem Mikulskim oraz Andrzejem Krupą. Autorami projektu okładki są Andrzej Gawlewicz i Dariusz Koś.    
Fotografie i pocztówki w liczbie blisko trzystu  pochodzą ze zbiorów Jerzego Rucińskiego, Muzeum Regionalnego w Jaśle, Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Urzędu Miasta Jasła   i Felicji Jałosińskiej. Ich autorami są m.in. Wilhelm Ney, Stanisław Witowski – Iskrzyniak, Wojciech Walczak, Gustaw Russ, Mieczysław Mikulski, Mieczysław Wieteska, Stanisław Witowski, Czesław Leosz, Mieczysław Reby, Zdzisław Świstak oraz współcześni fotograficy. Wiele zdjęć dzisiejszego Jasła wykonali laureaci organizowanych  przez SMJiRJ i MDK konkursów fotograficznych „Jasło – Moje Miasto”.  Zebrane w jeden album tworzą interesujący portret Jasła różnych okresów. Fotografie   i pocztówki układają się w zbiorową, wielowątkową panoramę Jasła na tle jego dziejów.
Ten piękny i starannie wydany album o prawie dwustu stronach, z tekstami w językach polskim i angielskim, jest wartościowym źródłem o historii Jasła. Warto ją poznać. Album zaprasza w magiczną podróż w przeszłość poprzez słowa i obrazy uchwycone w obiektywie. Ułatwia przenoszenie się dzięki nim na chwilę w dziesięciolecia i lata, które bezpowrotnie minęły. Album jest wydany w twardej oprawie, na papierze kredowym i jest szyty. Jego atutem są opisy – zwięzłe, ale treściwe. Publikacja ta intryguje do poszerzania swojej wiedzy o Jaśle z innych książek.
Jeśli ktoś interesuje się przeszłością i fotografią  miasta, musi posiadać to wydawnictwo, gdyż dostarczy mu ono wiele wiedzy ukazanej za pomocą fotografii i opisu. Każdy, kto zetknie się z tym wydawnictwem, trafi na zdjęcia  i pocztówki, które przykują jego uwagę na dłużej. To dla starszych powrót do lat dzieciństwa oraz młodości,  a dla młodszych źródło wiedzy o przeszłości.  To unikatowe i niskonakładowe wydawnictwo można nabyć w księgarni „U Jacka” lub bezpośrednio w biurze SMJiRJ przy ul. Śniadeckich  15 (budynek obok stadionu „Czarnych”) w promocyjnej cenie 70 zł (tel. 505 661 224).
Wydawca składa serdeczne słowa podziękowania  Sponsorom, dzięki których  pomocy  i wsparciu publikacja ta mogła się ukazać. Są nimi: „AES” Hydromarket – Jasło, „ALIMA” – Zakład Produkcyjno-Usługowy – Jasło, „DAGMARA” Sp. z o.o. – Jasło, HUTA SZKŁA w Jaśle S.A., Jasielska Spółdzielnia Mieszkaniowa, „POLWAX” S.A. Parafiny Przemysłowe, Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych Sp. z o.o. w Jaśle, „SPOŁEM” – Powszechna Spółdzielnia Spożywców    w Jaśle, „TARNOPAK” – Zakład Produkcji Opakowań Sp. z o.o. w Jaśle.
/ps/

Końcem listopada ukazał się VIII tom „Rocznika Jasielskiego”. Podobnie jak jego wcześniejsze tomy wydało go Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego przy wsparciu finansowym Miasta Jasła.
W rozdziale pierwszym „Artykuły” prezes SMJiRJ oraz przewodniczący zespołu redakcyjnego „RJ” Wiesław Hap przybliża temat „Jasło i powiat w latach budzenia się Niepodległej Rzeczypospolitej”, Marian Kozłowski „Jasielskie w konfederacji barskiej”, wiceprezes SMJiRJ i zastępca przewodniczącego redakcji „RJ” Felicja Jałosińska – „Starostwo jasielskie”, Piotr Hudyma „Jasielskie Marsze Wolności. Pamięć                             i współodpowiedzialność”, Zdzisław Świstak „Z życia gospodarczego Jasła w początkach XX wieku”, a Stanisław Fryc „Najlepsze lata jasielskich „Czarnych”.
W dziale „Sylwetki” Tomasz Kasprzyk  prezentuje wywiad z Jerzym „Dudusiem” Matuszkiewiczem p.t. „Rodem i sercem jaślanin”, Jakub Hap przypomina postaci jaślan w tekście „Ich życiorysy wpisały się w dzieje Jasła”, a Wiesław Hap oddaje hołd zmarłym zasłużonym członkom Stowarzyszenia w materiale „Wybitni ludzie SMJiRJ, których pożegnaliśmy w ostatnich latach”.
W części „RJ” – „Wspomnienia” – Henryk Zych prezentuje artykuł „Na śladach dawności – wspomnienia i fakty”, a w „Kalendarium” – Felicja Jałosińska i Zdzisław Świstak opisują „Rynek w Kalendarium Felicji Jałosińskiej”. W rozdziale „Źródła” Łucja Filipek przybliża temat  „Zostawić coś po sobie … Z kart kroniki Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego”.
W dziale „Edukacja regionalna” Katarzyna Barzyk opisuje  „Koła Małych i Młodych Regionalistów” a  Ilona Dranka przedstawia tekst „Pomysł, badanie i działanie, czyli kilka słów o Jasielskiej Lidze Naukowej z LOTOS-em oraz jej wpływie na poznawanie małej ojczyzny”. W ostatniej części rocznika „Jasielskie instytucje i zakłady pracy” możemy poznać przeszłość i dzień dzisiejszy „Spółki Polwax” oraz  „25 lat AES-u”. Ten materiał opracowały zespoły redakcyjne „Polwax” i „AES”.
Tom VIII „Rocznika Jasielskiego” oprócz interesujących tekstów zawiera wiele cennych fotografii. Wydawnictwo może być świetnym prezentem pod choinkę dla młodszych i starszych mieszkańców Jasła i pasjonatów jego historii. Można go nabyć w księgarni „U Jacka” lub w punkcie SMJiRJ przy ul. Śniadeckich /kontakt tel.: 505 661 224).

Końcem listopada bieżącego roku ukazał się w wersji limitowanej „Kalendarz Jasielski 2018” wydany po raz kolejny przez nasze Stowarzyszenie.
Przewodniczącą jego redakcji jest Ilona Dranka, a w zespole redakcyjnym pracowały – niedawno zmarła śp. Eulalia Cetnar oraz Katarzyna Barzyk. Autorami opracowań w „KJ” są Wiesław Hap, Felicja Jałosińska, Jacek Nawrocki, Ewa Pietraszek, Katarzyna Nadymus, a autorami koncepcji graficzno-technicznej: Aleksandra Zajdel i Krzysztof Zygarowicz.
Oprócz części kalendarzowej w tym corocznym wydawnictwie znalazły się m.in.: jasielska książka telefoniczna, informacje o stuleciu odzyskania niepodległości w Jaśle, o konkursie fotograficznym „Jasielskie w kolorze sepii”, o najważniejszych wydarzeniach w Jaśle od lipca 2016 r. do lipca 2017 r., konkursie fotograficznym „FOTOEye”, symbolach i dziejach Jasła oraz mapka winnic jasielskich.

W grudniu 2015 r., w związku z półwieczem istnienia Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, wyszła kolejna jego publikacja. Jest ona szczególna bowiem dotyczy samej organizacji. Nosi tytuł „50 lat społecznego działania Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego”, a jej autorami są obecny prezes – Wiesław Hap – i byli prezesi: Felicja Jałosińska oraz Henryk Zych, który jest także członkiem założycielem tej tak zasłużonej dla miasta i okolic organizacji pożytku publicznego.
W książce można znaleźć szereg informacji dotyczących m.in.: okoliczności powstania Stowarzyszenia w związku z obchodami 600-lecia nadania miastu praw miejskich, pracy kolejnych kadencji zarządów od 1965 r. do 2015 r., dorobku wydawniczego SMJiRJ, inicjatyw roku jubileuszowego 2015 oraz garść wspomnień zasłużonych ludzi Stowarzyszenia. Znajdują się tam także krótkie notki przybliżające kolejnych prezesów. Cennym treściom towarzyszą równie wartościowe fotografie.
Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, powstało w X 1965 r. Jego głównymi polami społecznej działalności są: szerzenie wiedzy o przeszłości historycznej miasta i regionu (m.in.: wydawnictwa, konkursy, wystawy, prelekcje), popularyzowanie osiągnięć społeczno-kulturalnych, ochrona zabytków i pamiątek miasta i regionu, podejmowanie starań w zakresie rozwoju i estetycznego wyglądu Jasła. Stowarzyszenie wydało ponad 100 publikacji (albumy, opracowania naukowe, książki popularnonaukowe, broszury, foldery, katalogi, tomiki poezji), w tym m.in.: 7 „Roczników Jasielskich”, 9 „Kalendariów Jasła”, 24 „Kalendarze Jasielskie”, 10 zeszytów „A-B-C Regionu Jasielskiego”, 8 zeszytów „Jasło – nasza mała ojczyzna”, album „Jasło zburzone nienawiścią, wydźwignięte pracą”, 3 części opracowania „Stary Cmentarz w Jaśle”, 2 edycje publikacji „Ziemia Jasielska naszą małą Ojczyzną”, podręcznik „Edukacja regionalna dla szkół podstawowych i gimnazjów”. Publikacja ukazała się przy wsparciu finansowym Miasta Jasła.
SMJiRJ zorganizowało 24 edycje Turnieju Wiedzy o Jaśle i 21 edycji Konkursu Fotograficznego „Jasło – Moje Miasto”, współorganizowało 11 Turniejów Wiedzy o Regionie Jasielskim i 11 Międzywojewódzkich Konkursów „Życie i działalność I. Łukasiewicza”. Było m.in. współorganizatorem III Krajowej Konferencji Nauczycieli Regionalistów Jasło – Trzcinica 2001 oraz I Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego „Narciarstwo w Polsce i na świecie” . Zainicjowało powstanie Jasielskiej Federacji Regionalnych Towarzystw Kultury oraz kilkudziesięciu szkolnych i przedszkolnych kół regionalnych. Wydawało czasopismo „Obiektyw Jasielski” oraz czasopismo „Region Jasielski”. Zorganizowało wiele wystaw fotograficznych, konferencji, sesji naukowych i popularnonaukowych oraz prelekcji o tematyce jasielskiej. Posiada bogatą dokumentację historyczną, kulturalną i społeczną dotyczącą Jasła i SMJiRJ od 1965 r., dysponuje zbiorem fotografii Jasła międzywojennego, czasu okupacji, zburzenia miasta, jego odbudowy i rozbudowy.
Dzięki inicjatywom Stowarzyszenia i jego członków, m.in.: utworzono Jasielską Orkiestrę Symfoniczną, zwodowano statek M/S Jasło, powstało Muzeum Regionalne w Jaśle, odsłonięto kilka tablic pamięci, odrestaurowano zabytkowe nagrobki, opracowano inwentarzowe metryczki i wykonano fotografie pomników nagrobnych na Starym Cmentarzu w Jaśle, przyznano tytuły „Honorowy Obywatel Miasta Jasła” i „Zasłużony dla Miasta Jasła”.
Ta jubileuszowa monografia dedykowana jest pamięci i w hołdzie wszystkim członkom założycielom SMJiRJ. Na tle dziejów Stowarzyszenia można dowiedzieć się o wielu faktach z życia kulturalnego i społecznego Jasła na przestrzeni pięciu dziesięcioleci od połowy lat 60-tych XX wieku po czasy obecne. Na kartach książki obecny Zarząd Stowarzyszenia dziękuje za wszelką pomoc i za wsparcie udzielane w okresie pięćdziesięciolecia władzom miejskim, powiatowym, wojewódzkim, instytucjom kultury i oświaty, darczyńcom i sympatykom.
„Opracowane przez nas wydawnictwo jest kompleksowym zarysem dziejów Stowarzyszenia. Ukazuje ono najważniejsze dokonania kilku pokoleń jego społeczników. W tej publikacji chcieliśmy uchronić od zapomnienia dorobek będący wynikiem pracy wielu ludzi, którzy w sposób szczególny pokochali to wyjątkowe Miasto i ten region. Tych, dzięki którym tak wiele udało się osiągnąć w dziedzinie ochrony oraz propagowania lokalnego dziedzictwa historycznego i kulturowego. Mam nadzieję, że te dotychczasowe dokonania o których piszemy, nie popadną w niepamięć i w kolejnych latach będą rozwijane z poparciem całego środowiska i władz lokalnych. Wszystkich chętnych do pracy w naszym Stowarzyszeniu serdecznie zapraszamy.” – powiedział Wiesław Hap, historyk – regionalista, współautor jubileuszowego wydawnictwa i prezes Stowarzyszenia.
Osoby, które zechcą przekazać 1% swojego podatku na rzecz Stowarzyszenia proszone są o wskazanie w formularzu PIT nazwy: Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego oraz podanie numeru KRS: 0000020568. Z całą pewnością te środki nie zostaną zmarnowane.
/ZS/