Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego

W dniu 27 grudnia 2016 r. zmarł Marian Zawiliński – znany jaślanin, doktor nauk medycznych
Ten zasłużony na kilku polach działalności Człowiek przyszedł na świat 21 lutego 1928 r. w Sobniowie. W tamtejszej szkole zaczął swoją edukację, którą kontynuował w jasielskich szkołach powszechnych – im. Romualda Traugutta, a w czasie okupacji – w SP im. Stanisława Staszica. W 1945 r. zdał egzamin do Gimnazjum i Liceum w Kołaczycach, a po zorganizowaniu Gimnazjum i Liceum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle przeniósł się do tej szkoły i w 1949 r. zdał w niej maturę.
Do 1956 r. studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Krakowie. Z dyplomem lekarza został skierowany do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Jaśle. Równocześnie pracował w Szpitalu Powiatowym w Jaśle na Oddziale Chirurgii i odbył specjalizację z zakresu chirurgii ogólnej. Po egzaminie w 1961 r. został oddelegowany do Szpitala Powiatowego w Ustrzykach Dolnych do pełnienia obowiązków ordynatora Oddziału Chirurgicznego. W 1962 r. powrócił do pracy w Szpitalu w Jaśle. W 1960 r. objął też obowiązki kierownika jasielskiej Powiatowej Przychodni, którym był do 1967 r. Po odbyciu staży klinicznych, w 1967 r. złożył egzamin specjalizacyjny II stopnia.
W czasie pracy na Oddziale Chirurgicznym Szpitala Powiatowego w Jaśle pełnił obowiązki zastępcy jego ordynatora. W 1968 r. zorganizował Pododdział Chirurgii Urazowej. Po odejściu dra med. Antoniego Ferensa na emeryturę, na skutek przyczyn politycznych, został zmuszony do opuszczenia jasielskiego szpitala. W Szpitalu Powiatowym w Strzyżowie wygrał konkurs na ordynatora Oddziału Chirurgicznego i funkcję tę pełnił do 1985 r. Dokonał tam udanego przyszycia odciętej na cyrkularce prawej ręki. Wróciła ona do pełnej sprawności fizycznej. Pracował również naukowo w dziedzinie historii medycyny. Efektem tego była Jego praca doktorska pt. „Udział Służby Zdrowia w ruchu oporu w powiatach jasielskim i krośnieńskim w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1944”. Obronił ją w krakowskiej Akademii Medycznej w 1986 r. i uzyskał stopień doktora nauk medycznych.
W latach 80. na skutek nacisków politycznych zrezygnował z pracy w Strzyżowie i został zatrudniony w Wiejskim Ośrodku Zdrowia w Święcanach. Udało mu się go znacznie rozbudować. Pracował tam przez piętnaście lat, po czym przeszedł na emeryturę. Kontynuował jednak służbę lekarską w Poradni Chirurgicznej przy Hutach Szkła w Krośnie oraz w Ambulatorium Lekarskim Cechu Rzemiosł Różnych w Jaśle.
Oprócz pracy medycznej od młodości udzielał się społecznie. M.in. jako harcerz o bogatym stażu, w tym okupacyjnym, działał w Harcerskim Kręgu Seniorów „Sobniów”. Był również wieloletnim i aktywnym członkiem Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. W latach 2004-2008 pełnił funkcję prezesa jego Zarządu, był też członkiem Zarządu i członkiem zespołu redakcyjnego „Rocznika Jasielskiego”. W latach 1998 – 2000 uczestniczył w pracach Komitetu Organizacyjnego Uroczystości Franciszkańskich w Jaśle. Był również członkiem Komitetów Organizacyjnych Obchodów 100-lecia i 125-lecia Gimnazjum i Liceum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle.
Śmierć Doktora to wielka strata dla środowiska lokalnego i dla wszystkich społeczników, zwłaszcza z kręgów SMJiRJ oraz ZHP. Był On dla nas Kolegą i Przyjacielem. Zapamiętamy Go jako Człowieka o wielkim umyśle, dowcipnego, głęboko wierzącego i jako patriotę. Był dumny, że Jest jaślaninem i może służyć temu miastu i jego mieszkańcom. Łącząc się w bólu z Jego najbliższą Rodziną zapewniamy, że w naszej pamięci pozostanie On na zawsze.
Śp. Doktora pożegnamy w dniu 29 grudnia  2016 r. najpierw o godzinie 12.30 w Domu Żałoby przy ulicy Floriańskiej 31, a następnie w trakcie nabożeństwa żałobnego w jasielskiej Kolegiacie o godzinie 13.00. Po Mszy Świętej kondukt żałobny uda się na miejsce wiecznego spoczynku śp. Mariana na Starym Cmentarzu w Jaśle. Cześć Jego Pamięci!
W imieniu Zarządu SMJiRJ
Wiesław Hap

Pan Marcin Wójcikiewicz pochodzi z Jasła. Obecnie mieszka i pracuje w Nowym Sączu, a w rodzinnym Jaśle przebywa tak często jak tylko pozwala mu na to czas  wolny. Jest miłośnikiem modelarstwa kolejowego w skali H0. Jego ojciec i dwóch wujków pracowali na kolei jako maszyniści stacji Jasło, stąd u niego wielki sentyment do kolei. Kiedy zastanawiał się nad budynkiem dworca na planowanej przyszłej makiecie kolejowej  w skali H0 (1:87) przypadkowo natrafił na zdjęcie budynku dworca kolejowego stacji Jasło z czasów zaboru monarchii Austro-Węgierskiej. Wówczas   postanowił, że powstanie model tego budynku, a z biegiem czasu doszedł do wniosku, że można również wykonać modele pozostałych budynków jasielskiej stacji kolejowej. Jego celem jest doprowadzić do powstania modeli budynków kolejowych w skali 1:87 ( H0).
Obok: zdjęcie dworca w Jaśle z okresu 20-lecia międzywojennego ze zb. Archiwum Państwowego w Rzeszowie Oddział w Sanoku /zb. fot., sygn. 1, str.11/
Pan Wójcikiewicz poszukuje starych zdjęć, planów, szkiców budynków stacji Jasło z lat 1884 – 1945 z czasów budowy CK Kolei Żelaznej – Transwersalnej, z lat II RP i okupacji niemieckiej do 1945 r. Prosi o pomoc w dotarciu do planów i zdjęć budynków kolejowych wchodzących w skład stacji Jasło takich jak: dawny dworzec PKP,  parowozownia/lokomotywownia wachlarzowa, obrotnica kolejowa przylegająca do parowozowni Jasło,  nastawnia dysponująca, nastawnia wykonawcza, budynek „Harmonii Kolejowej” gdzie mieściło się kino „Harmonia Kolejowa”, magazyn kolejowy, budynek ciśnień – tzw. wieża ciśnień,  budynek pomp (stał na skarpie przy moście kolejowym na Wisłoce),  budki dróżnika (strażnicy kolejowej) oraz wszelkie inne plany budynków,  które wchodziły w skład jasielskiej stacji Jasło, plany rozmieszczenia semaforów kształtowych, torowiska i żurawi wodnych.
Obok: zdjęcie dworca kolejowego w Jaśle z lat okupacji niemieckiej z publikacji „Krosno w czasie okupacji hitlerowskiej wyd. przez Oficynę Wydawniczą APLA w 2008 r. /fot. ze zb. Jerzego Zielińskiego/
Jako prezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, zwracam się do Wszystkich Ludzi, którzy dysponują powyższymi materiałami lub wiedzą jak pomóc w dotarciu do nich lub do osób nimi dysponującymi –  o wsparcie. Pan Wójcikiewicz skontaktuje się jak najszybciej z takimi osobami, sfotografuje materiały (zdjęcia, szkice, plany). Szanowni Państwo, Drodzy Jaślanie i Mieszkańcy Regionu, jeśli ktoś z Was ma możliwość pomóc Panu Wójcikiewiczowi w jego poszukiwaniach, to bardzo proszę o taką pomoc. Wszelkie informacje na ten temat proszę kierować na e-maile: wiehap@wp.pl lub marcinwojcikiewicz@interia.eu
Wiesław Hap /SMJiRJ/
 

Delegacja Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego wzięła udział w uroczystościach z okazji 73. Rocznicy Zdobycia Więzienia w Jaśle.

Na zdjęciu Wiesław Hap Prezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego podczas Apelu pod pomnikiem Armii Krajowej. (fot. St. Grzywacz Wirtualnejaslo.pl.)
Relacje z obchodów rocznicowych zamieściły media lokalne, m.in. portal www.wirtulanejaslo.pl. Kliknij tutaj.

Wieczorem 5 sierpnia, w 73. rocznicę uwolnienia więźniów w Jaśle, które miało miejsce nocą z 5 na 6 sierpnia 1943 r., odbył się IV Jasielski Marsz Wolności ku czci uczestników i ofiar tej akcji pod kryptonimem „Pensjonat”. Jego organizatorami byli: Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Komenda Hufca ZHP w Jaśle i Miasto Jasło. Patronat nad marszem objęli: jedyny żyjący uczestnik akcji, płk Stanisław Dąbrowa-Kostka i burmistrz Miasta Jasła Ryszard Pabian.
Uczestnicy marszu zebrali się o godz. 20.30 przed jasielskim pomnikiem Armii Krajowej. Wśród nich znaleźli się m.in.: zastępca burmistrza Miasta Jasła Elwira Musiałowicz-Czech, przewodniczący Rady Miejskiej Jasła Henryk Rak, zastępca przewodniczącego RMJ Urszula Czyżowicz, radny powiatowy Mateusz Lechwar, członkowie zarządu SMJiRJ oraz komendy Hufca ZHP w Jaśle. Po wysłuchaniu Hymnu Polskiego Państwa Podziemnego, wszystkich zebranych powitał przewodniczący zgromadzenia – prezes SMJiRJ oraz zastępca komendanta Hufca ZHP, historyk i regionalista Wiesław Hap. Przybliżył genezę i ideę tego patriotycznego spotkania oraz poprowadził jego całość.
Następnie zarys akcji „Pensjonat” przypomnieli druhowie Łukasz Zaleśny i Krzysztof Kapłon. Z kolei druh pwd. Michał Koś odczytał przywieziony przez W. Hapa list skierowany do zebranych przez pułkownika Stanisława Dąbrowę-Kostkę o następującej treści: „Szanowni Państwo, Druhny i Druhowie, Uczestnicy „Nocnego IV Jasielskiego Marszu Wolności” szlakiem odskoku po „Akcji Pensjonat”… Minęły 73 lata od tamtej nocy z 5 na 6 sierpnia 1943 roku, gdy Opatrzność pozwoliła w Jaśle uratować życie wielu sponiewieranym przez okupanta towarzyszom broni… Wasz nocny marsz, to nie tylko patriotyczne wyzwanie sprawnościowe, lecz także – przede wszystkim – dowód pamięci o ponurych czasach niemieckiej okupacji, a także pamięci o tych, którzy w Szarych Szeregach i Armii Krajowej walczyli z nieporównywalnie silniejszym wrogiem i ginęli żołnierską śmiercią… Historia uczy, że Wolność i Niezawisłość nie jest dana raz na zawsze, że trzeba ją pielęgnować, a czasem walczyć ryzykując własnym życiem…
Jedną ze szkół patriotyzmu w Polsce międzywojennej było Harcerstwo. Teraz Jasielskie Harcerstwo, z którym mam honor utrzymywać przyjacielski kontakt przez wiele lat, ma w tej ważnej sprawie ogromne zasługi. Tak jak w dziedzinie zachowania pamięci o dziejach Jasła ma Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. Z najlepszymi życzeniami dla Wszystkich Uczestników i Organizatorów „Nocnego Marszu” oraz z harcerskim „Czuwaj!”  – Stanisław Dąbrowa – Kostka”.
W dalszej części spotkania druh Karol Wojdyła wygłosił patriotyczny wiersz autorstwa śp. żony Pułkownika – Anny Dąbrowy-Kostki p.t. „Pamiętaj”. Ostatnim akcentem pierwszej odsłony wydarzenia był występ wokalny druhny pwd. Gabrieli Czerwińskiej, która wykonała dwa utwory autorstwa pomysłodawców Jasielskiego Marszu Wolności: „To On” – Piotra Hudymy  i „Wołali Cię Florentyna” – Wiesława Hapa.

Po zakończeniu tego słowno-muzycznego montażu pod pomnikiem AK, ruszył patriotyczny przemarsz trasą, jaką w sierpniową deszczową noc przed 73 laty przebyli więźniowie jasielskiego więzienia wraz z ich wyzwolicielami. Za instruktorem ZHP niosącym flagę państwową szli harcerze jasielskiego Hufca z zapalonymi pochodniami oraz  pozostali uczestnicy wydarzenia z chorągiewkami w barwach narodowych. W zwartej kolumnie przeszli przez Górkę Klasztorną na plac przy kościele parafialnym na osiedlu Żółków. Tam też z udziałem miejscowych mieszkańców odbyła się ostatnia część IV Jasielskiego Marszu Wolności. Po przywitaniu biorących  w nim udział osób przez proboszcza miejscowej parafii ks. Jana Gibałę i wspólnej modlitwie w intencji bohaterów „Pensjonatu”, uwolnionych w nim więźniów i późniejszych ofiar, rozpalone zostało harcerskie ognisko. Uczynili to wraz z przewodniczącym zgromadzenia: ks. proboszcz Jan Gibała, przewodniczący RMJ Henryk Rak, wiceprzewodnicząca RMJ Urszula Czyżowicz, phm. Urszula Buczyńska-Bolanowska i phm. Robert Nowiński z komendy Hufca ZHP oraz Jacek Nawrocki z zarządu SMJiRJ.


Przy ognisku odśpiewano kilka pieśni patriotycznych, żołnierskich i partyzanckich.  Odczytano również specjalny apel uczestników marszu wzywający do podtrzymywania pamięci o przeszłości. Piątkowe wydarzenie zakończyło się zawiązaniem harcerskiego kręgu i wzajemnym przekazaniem sobie przez współtworzące go osoby, uściskiem dłoni, „iskierki przyjaźni i wolności”, którą przekazał  druh pwd. Leszek Woźniacki.
 
Organizatorzy serdecznie dziękują ks. proboszczowi Janowi Gibale i podinspektorowi Mateuszowi Smyce z UM w Jaśle za pomoc organizacyjną, pracownikom JDK za nagłośnienie, służbom Komendy Powiatowej Policji, Straży Miejskiej i Straży Ochrony Kolei za zabezpieczenie przejścia, lokalnym mediom za oprawę medialną, a wszystkim uczestnikom za udział i za współtworzenie wspaniałej patriotycznej atmosfery spotkania.
W dniu 7 maja odbyły się oficjalne uroczystości rocznicy akcji. Po mszy świętej w Sanktuarium Antoniańskim, ich uczestnicy przeszli pod pomnik AK. Tam miały miejsce: Apel Poległych, przemówienia prezesa jasielskiego Koła ŚZŻAK Witolda Świdraka oraz przewodniczącego Rady Miejskiej Jasła Henryka Raka oraz złożenie kwiatów. W imieniu Zarządu SMJiRJ dokonał tego prezes Wiesław Hap.
/PZ/
Fotografie: K. Czerwińska (zdj. 2-11) i I. Dranka (zdj. 1 i 12-14). Aby powiększyć zdjęcie kliknij na nie.

W piątek 5 sierpnia,  dokładnie w 73. rocznicę Akcji uwolnienia więźniów  w Jaśle (miała miejsce nocą z 5 na 6 sierpnia 1943 r.)  o godzinie 20.30 pod Pomnikiem Armii Krajowej (obok sądu) zbierają się uczestnicy IV Jasielskiego Marszu Wolności ku czci Bohaterów i Ofiar tej Akcji pod kryptonimem „Pensjonat”. Organizatorami Marszu są:  Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Miasto Jasło i Komenda Hufca ZHP w Jaśle.
Marsz pod patronatem jedynego żyjącego uczestnika Akcji płk Stanisława Dąbrowy – Kostki i burmistrza Miasta Jasła Ryszarda Pabiana nie ma żadnych akcentów politycznych. Mogą w nim wziąć udział osoby, które w ten sposób chcą upamiętnić to ważne wydarzenie sprzed 73 lat. Z zapalonymi pochodniami ok. 20.50 harcerze poprowadzą chodnikami jasielskich ulic uczestników Marszu trasą „odskoku” żołnierzy AK wyprowadzających więźniów w kierunku Żółkowa, by na placu przed kościołem w Żółkowie ok. 21.30 zapalić symboliczny ogień pamięci, odczytać okolicznościowy Apel i odśpiewać ze specjalnie przygotowanych śpiewników kilka pieśni żołnierskich i partyzanckich.
Powyżej logo Jasielskiego Marszu Wolności.
Marsz zakończy się ok. godziny 22.15, po czym uczestnicy na własną rękę wracają do domów. Za udział, a szczególnie za powrót osób niepełnoletnich organizatorzy nie biorą odpowiedzialności. Powinni być oni pod opieką rodziców, nauczycieli, instruktorów harcerskich lub innych upoważnionych przez rodziców pełnoletnich opiekunów. Mile widziane są pochodnie i lampiony oraz chorągiewki w barwach narodowych oraz cywilne stroje z lat wojny i okupacji. Szczególne słowa zachęty do udziału w Marszu są kierowane do wszystkich statystów, w strojach z tamtych czasów, uczestniczących w nagraniach scen do filmu „Akcja Pensjonat”.
Organizatorzy